در تنظیم قراردادها به شکل کتبی، نکات زیر باید در نظر گرفته شوند:
- 1. وضوح و کاملی: قرارداد باید تمامی جزئیات و شرایط مربوط به تعهدات و حقوق طرفین را به شکل واضح و کاملی شامل شود. هیچ گونه ابهامی در نوشتار قرارداد باقی نمانده باشد.
- 2. تعریف واژگان و اصطلاحات حقوقی: در صورتی که قرارداد از اصطلاحات یا واژگان حقوقی خاصی استفاده می‌کند، باید این اصطلاحات به دقت تعریف شوند تا ابهامی در این مورد وجود نداشته باشد.
- 3. مشخص کردن تعهدات طرفین: تعهدات و وظایف هر طرف را در قرارداد به دقت و با جزئیات مشخص کنید. این شامل زمانبندی انجام تعهدات، نحوه انجام آن‌ها و موارد مرتبط با آن‌ها است.
- 4. پوشش حالات خاص: به تفصیل بیان کنید که در صورت بروز شرایط خاص یا حوادث غیرمنتظره، چگونه با تغییرات در قرارداد رفتار خواهد شد.
- 5. شرایط فسخ و انسحاب: شرایط و مقررات مربوط به فسخ یا انسحاب از قرارداد را به وضوح ذکر کنید.
- 6. پوشش حقوق مالکیت فکری: در صورتی که قرارداد مرتبط با مالکیت فکری، انتشار، یا به اشتراک گذاری اطلاعات است، نحوه حفاظت از حقوق مالکیت فکری را مشخص کنید.
- 7. استفاده از زبان ساده و قابل فهم: از زبان ساده و قابل فهم استفاده کنید تا تمام طرفین به راحتی بتوانند محتوای قرارداد را درک کنند.
- 8. مشورت حقوقی: در صورت لزوم، از یک وکیل یا مشاور حقوقی حرفه‌ای برای بررسی و تنظیم قرارداد استفاده کنید. این کار به جلوگیری از اشتباهات حقوقی و تضمین دقت در نگارش کمک می‌کند.
به طور کلی، تنظیم قراردادها به صورت کتبی با توجه به نکات حقوقی، نگارشی و عدم ایجاد ابهامات می‌تواند به جلوگیری از مشکلات و اختلافات آینده کمک کند و به طرفین اطمینان بیشتری در انجام تعهدات و انجام کارهای حرفه‌ای خود بدهد.
انواع قراردادها
- 1. شناسایی طرفین: در قرارداد باید طرفین مشخص شوند و جزئیات هویت آن‌ها، مشخصات حقوقی یا شخصی آن‌ها به صورت دقیق ذکر شود.
- 2. موضوع قرارداد: موضوع اصلی قرارداد باید به دقت شرح داده شود. این شامل نوع خدمات یا کالاهای ارائه شده، شرایط فروش یا اجاره و دیگر جزئیات مرتبط است.
- 3. شرایط و تعهدات: تمامی شرایط و تعهدات طرفین باید به دقت و با وضوح ذکر شوند. این شامل زمانبندی انجام تعهدات، حدود مسئولیت‌ها و دیگر مشخصات مرتبط با تعهدات است.
- 4. شرایط خاتمه و فسخ: در صورت بروز شرایط خاص برای خاتمه قرارداد یا فسخ آن، شرایط مربوطه باید به دقت مشخص شوند.
- 5. مسئولیت‌ها و تعویض خسارت: نحوه مسئولیت‌ها و جبران خسارات در صورت نقض قرارداد باید ذکر شود
- 6. حفاظت از مالکیت فکری: اگر قرارداد مرتبط با مالکیت فکری یا اطلاعات حساس است، باید شرایط حفاظت از آن‌ها در قرارداد درج شوند.
- 7. تعیین مرجع قانونی: تعیین مرجع قانونی جهت حل اختلافات و نزاع‌ها در قرارداد ضروری است.
- 8. تعیین هزینه‌ها و پرداخت‌ها: در صورت وجود هزینه‌ها، هزینه‌های مربوطه و زمان تسویه باید مشخص شوند.
- 9. مهلت‌ها و زمانبندی: اگر قرارداد شامل زمان‌بندی‌های خاصی است، مهلت‌ها و زمان‌بندی‌های مرتبط باید به دقت تعیین شوند.
- 10. تعهدات احتمالی: اگر قرارداد شامل تعهدات احتمالی در آینده است، این تعهدات باید به دقت مشخص شوند.
- 11. استفاده از زبان ساده: در نگارش قرارداد، از زبان ساده و قابل فهم استفاده کنید تا همه طرفین به درستی محتوای آن را درک کنند.
- 12. مشاوره حقوقی: در صورت لزوم، با یک وکیل یا مشاور حقوقی هماهنگی کنید تا از صحت حقوقی قرارداد اطمینان حاصل شود.
به‌طور کلی، در تنظیم قراردادها باید با توجه به نوع و موضوع قرارداد، اصول حقوقی، نکات کاربردی و نیازهای طرفین، آن را به صورت دقیق و حرفه‌ای تنظیم کرد. همچنین، در صورتی که با تنظیم قراردادها آشنایی ندارید، بهتر است به متخصصان حقوقی مشورت کنید تا از ایجاد مشکلات و اختلافات آینده جلوگیری کنید.
شرایط صحت قرارداد
مطابق با ماده 190 قانون مدنی برای صحت قرارداد چهار شرط اساسی لازم است:
- الف) قصد و رضای طرفین ؛
- ب) اهلیت طرفین ؛
- ج ) موضوع معین که مورد معامله باشد ؛
- د) مشروعیت جهت معامله .
عنوان قرارداد
مهم‌ترین گام در تنظیم قرارداد انتخاب عنوان مناسب برای آن است ؛ با انتخاب عنوان مناسب می‌توان حدود تعهدات و مفاد قرارداد مورد نظر را تعیین نمود
طرفین قرارداد
یک قرارداد می تواند دو یا چند طرف داشته باشد. طرفین قرارداد می‌توانند اشخاص حقیقی یا حقوقی باشند که باید مشخصات کامل آن ها در قرارداد درج شود اما درج این اطلاعات برای اشخاص حقیقی و حقوقی متفاوت است.
الف) تنظیم قرارداد با اشخاص حقوقی
برای توصیف شخص حقوقی؛ نام شخص حقوقی، شناسه ملی، شماره ثبت و نشانی آن در قرارداد درج می‌شود. اگر یکی از طرفین قرارداد، شخص حقوقی (شرکت) باشد، قرارداد تنظیم شده، برای همان شرکت محسوب می شوند، نه برای مدیران شرکت و مسئولیت اجرای تعهدات قرارداد، با خود شرکت است مگر خلاف آن در قرارداد ذکر شود. از آنجا که بررسی صحت این اطلاعات ضروری می باشد، در مورد شخص حقوقی می بایست آگهی تاسیس شرکت، آگهی ثبتی آخرین تغییرات شرکت، اساسنامه و حق امضاداران شرکت مورد بررسی قرار گیرند. همچنین در زمان تنظیم قرارداد با اشخاص حقوقی باید با ملاحظه اساسنامه شرکت و آگهی آخرین تغییرات آن (مندرج در روزنامه رسمی ) معلوم شود که آیا شرکت در محدوده موضوع فعالیت خود قصد انعقاد قرارداد دارد یا خیر و نیز مشخص شود چه کسانی دارای نمایندگی و حق امضای اسناد و قرارداد برای شرکت می باشند. ب) تنظیم قرارداد برای اشخاص حقیقی
برای توصیف شخص حقیقی نام و نام خانوادگی، مشخصات هویتی و نشانی آن درج می‌شود. اگر به هر دلیل تغییراتی در اطلاعات طرفین قرارداد ایجاد شود، باید این موضوع در قرارداد درج شود اما چون نمی توان متن قراداد امضا شده را تغییر داد، این موضوع در پیوست قرارداد درج می شود. در تنظیم قرارداد با اشخاص حقیقی باید به مسأله بلوغ، عقل و ممنوع المعامله نبودن شخص توجه شود. >
معرفی نماینده یا وکیل برای طرفین قرارداد
موضوع قرارداد باید ارزش اقتصادی داشته و در زمان تنظیم قرارداد موجود و معلوم باشد، همچنین تسلیم مال موضوع قرارداد بایستی امکانپذیر باشد . موضوع ، محدوده قرارداد و میزان تعهدات طرفین را نشان می دهد . مدت قرارداد نیز بسته به توافق طرفین می تواند متفاوت باشد . در این بند ، تاریخ شروع و اتمام قرارداد به صورت دقیق درج می‌شود و ممکن است تاریخ انجام کار غیر از تاریخ تنظیم قرارداد باشد.محل تنظیم قرارداد و محل انجام تعهد
محل تنظیم قرارداد باید مشخص باشد زیرا طبق قانون آئین دادرسی مدنی محل تنظیم قرارداد در تعیین دادگاه صالح به رسیدگی به اختلاف ناشی از قرارداد نقش مهمی دارد. اگر نحوه پرداخت مبلغ قرارداد به صورت اقساط باشد باید نحوه پرداخت اقساط نیز به طور دقیق در قرارداد ذکر شود.شروط و تعهدات طرفین قرارداد
هر قرارداد بسته به موضوع آن دارای شروط و تعهداتی می باشد . این شروط و تعهدات با توافق طرفین قرارداد تعیین می‌شود.ضمانت نامه
برای اطمینان خاطر از حسن اجرای تعهدات ناشی از قرارداد می‌توان از طرف مقابل درخواست تضمین نمود.شرایط فسخ قرارداد
در پایان هر قرارداد از شرایط خاتمه آن سخن گفته می‌شود. این ماده بیانگر شروطی است که طرفین توافق دارند در صورت وقوع آن ادامه همکاری متوقف خواهد شد.حل و فصل اختلافات
حل و فصل اختلافات ناشی از قرارداد می تواند از طریق مراجعه به محاکم قضایی و صلاحیت‌دار و یا داوری صورت بگیرد. این روش و شرایط آن می تواند در متن قرارداد مورد توافق قرار گیرد.
ضمایم
ممکن است اطلاعات جانبی یک قرارداد به قدری زیاد باشد که نتوان آن‌ها را در متن قرارداد گنجاند لذا ترجیح بر این است که تحت عنوان ضمیمه به قرارداد اضافه شوند
نکات مهم در تنظیم قراردادها
- 1. قبل از تنظیم قرارداد اهلیت و صلاحیت طرف مقابل بایستی به طور کامل مورد بررسی قرار گرفته و از توانایی ها و پیشینه او اطمینان حاصل شود ؛
- 2. ضروری است که بر اساس موضوع قرارداد ، قبل از انعقاد آن چند جلسه مذاکره بین طرفین برگزار شود ؛
- 3. قراراداد باید جامع و کامل باشد. یعنی باید تمامی جزئیاتی که برای شما اهمیت دارد در قرارداد ذکر شود ؛
- 4. قرارداد باید ساده و خلاصه نوشته شود، توضیحات بیش ازحد و طولانی بودن قرارداد علاوه بر اینکه بار روانی منفی بر روی افراد خواهد داشت ، ممکن است موجب به وجود آمدن تعهدات ناخواسته ای شود که علت اصلی آن همان زیاده روی در توضیح مسائل باشد. همچنین هرچه ساده‌تر به شرح مطالب پرداخته شود راه بر تفاسیر متعدد بسته خواهد شد ؛
- 5. برای آنکه از ابتدا از سوء برداشت در قرارداد جلوگیری شود بایستی حتماً ماده‌ای تحت عنوان تعاریف در قرارداد وجود داشته باشد که مفاهیم کلیدی آن قرارداد را تعریف کند ؛
- 6. که اگر چه اصل بر آزادی قراردادها می باشد و قانون توافق افراد را محترم می شمارد اما توافقات قراردادی نمی‌توانند مخالف صریح قانون باشد ؛
- 7. اگر موضوع قرارداد به‌گونه‌ای است که بیم افشای اطلاعات مهمی از آن وجود دارد باید حتما ماده مربوط به محرمانگی و عدم رقابت را در قرارداد وجود داشته باشد ؛
- 8. یکی دیگراز اصول قرارداد نویسی، قابل فهم بودن قرارداد نوشته شده برای سایر اشخاص (اشخاص ثالث) است. منظور از سایر اشخاص داور، کارشناس، وکیل و قاضی است. چراکه اگر اختلافاتی به وجود آید این اشخاص می توانند برای حل آن کمک کنند ؛
- 9. یک قرارداد حرفه ای، قراردادی است که در آن تمامی ریسک های احتمالی پیش بینی شود. این ریسک ها بسته به نوع قرارداد می تواند متفاوت باشد.
