ثبت اختراع

ثبت اختراع چیست؟

ثبت اختراع یعنی ثبت یک محصول یا فرایند جدید و نوین که به منظور رفع یک مشکل خاص ایجاد شده است. این فرایند باعث سهولت در انجام کاری می‌شود یا نیازهای خاصی را برطرف می‌کند. برای ثبت اختراع، سه معیار اساسی باید در نظر گرفته شود: خلاقیت، تازگی و راهگشایی. براساس تعریف سازمان جهانی پتنت، حق امتیاز این اختراع به صورت انحصاری به مخترع یا نماینده‌اش از سوی دولت مربوطه اعطا می‌شود.

سه معیار اصلی در ثبت اختراع

اولین معیار اصلی برای ثبت اختراع، خلاقیت و نوآوری در ایده و فرایند اختراعی است. این به این معنی است که اختراع باید از روش‌ها و متدهای خلاقانه‌ای استفاده کند که پیشتر استفاده نشده‌اند.

دومین معیار، تازگی اختراع است. به عبارت دیگر، اختراع باید قبلاً توسط فرد دیگری انجام نشده باشد و به عنوان جدید شناخته شود. این معیار مهم است تا اختراع به عنوان منحصر به فرد و نوین شناخته شود.

سومین معیار، سودمندی یا کاربردی بودن اختراع است. این به این معنی است که اختراع باید به توانایی حل یک مشکل یا رفع یک نیاز خاص اثبات شود و بتواند در عمل به کار رود. در واقع، اختراع باید در صنعت قابل پیاده‌سازی باشد و از نظر کاربردی اهمیت داشته باشد.

در برخی کشورها، معیارهای خلاقیت و تازگی با هم مرتبط می‌شوند، اما بر اساس موافقتنامه تریپس، این دو معیار به صورت مجزا ارزیابی می‌شوند. این ارزیابی‌ها بر اساس استانداردها و دانش موجود در هر کشور صورت می‌گیرد تا به نتیجه‌ای شفاف و عادلانه دست یافته شود.

به طور خلاصه، برای ثبت یک اختراع، ایده یا فرایند ارائه شده باید جدید، خلاقانه و کاربردی باشد و با معیارهای خلاقیت، تازگی و سودمندی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

حق پتنت چیست؟

حق پتنت، که به معنای حق ثبت اختراع است، توسط دولت به مخترع یک محصول یا فرآیند اعطا می‌شود. این حق به مخترع اجازه می‌دهد تا محصول یا فرآیندی که به‌طور رسمی ثبت کرده است را بسازد، بفروشد و از آن بهره‌برداری کند. لازم به ذکر است که این حق برای مدت زمان مشخصی اعطا می‌شود که معمولاً بیست سال است. اگر چند نفر به طور مشترک یک محصول یا فرآیند را اختراع کنند، حق پتنت به‌طور مشترک به همه آن‌ها تعلق می‌گیرد.

انواع حق امتیاز از سوی سازمان ثبت اختراع

شاید تا کنون با انواع اختراعات و حق امتیاز آشنا شده باشید. حق امتیازها به دو دسته محصول و فرآیند تقسیم می‌شوند که در ادامه بیشتر با آن‌ها آشنا می‌شویم.

حق امتیاز محصول چیست؟

اگر مخترع یک محصول جدید را اختراع کند، با اعطای حق امتیاز محصول می‌تواند آن را در سطح ملی و بین‌المللی بفروشد و استفاده کند.

حق امتیاز فرآیند چیست؟

اگر مخترع یک روش یا فرآیند نوآورانه و کارآمد را اختراع کند، با حق امتیاز فرآیند می‌تواند از آن روش برای حل مشکلات و نیازهای جامعه، سازمان‌ها یا دولت استفاده کند. دارنده امتیاز، حق تصمیم‌گیری درباره‌ی اینکه چه کسی می‌تواند از آن بهره‌برداری کند را دارد. همچنین، مخترع می‌تواند حق امتیاز خود را به دیگران واگذار کند یا تحت لیسانس خود قرار دهد. علاوه بر این، مخترع با داشتن حق امتیاز پتنت می‌تواند محصول یا فرآیند خود را به‌طور کامل به فروش برساند، بدون اینکه نامی از مخترع اولیه ذکر شود.

مدت زمان حمایت از حق امتیاز

مدت زمان حمایت از حق امتیاز اختراع، بیست سال است. برای تمدید حمایت، مخترع باید سالانه هزینه‌ای را پرداخت کند. پس از بیست سال، حقوق اختراع به‌طور کامل به عموم واگذار می‌شود و مخترع هیچ اختیاری بر آن نخواهد داشت. در صورت تأخیر در پرداخت اقساط تمدید، جریمه‌ای توسط سازمان ثبت اختراعات برای مخترع تعیین می‌شود. بنابراین، باید سعی کرد که اقساط پیش از پایان مهلت پرداخت شوند.

مزایای حق امتیاز پتنت چیست؟

دریافت حق امتیاز پتنت دارای مزایای زیادی است که به شرح زیر می‌باشد:

1. فروش گواهی ثبت اختراع: امکان فروش گواهی ثبت اختراع به دیگران فراهم می‌شود.

2. استفاده از تسهیلات بنیاد نخبگان: در صورت انتخاب شدن در جشنواره‌های بنیاد نخبگان، مخترع می‌تواند از تسهیلات اعطایی بهره‌مند شود.

3. تسهیلات خدمت سربازی: مخترع می‌تواند از تسهیلاتی مانند کسری خدمت و گذراندن دوره سربازی در مراکز تحقیقاتی بهره‌مند شود.

4. تسریع در تولید و توزیع محصول: فرآیند تولید، چاپ و توزیع محصول با سرعت بیشتری انجام می‌شود.

5. توزیع و تولید در خارج از کشور: امکان توزیع و تولید اختراع در خارج از کشور نیز میسر می‌شود.

6. تأسیس شرکت دانش بنیان: مخترع می‌تواند شرکت دانش بنیان، مؤسسه یا دانشگاه قانونی تأسیس کند.

7. شرکت در جشنواره‌ها و مسابقات: امکان شرکت در جشنواره‌ها و مسابقات ملی و بین‌المللی برای مخترع فراهم می‌شود.

8. پذیرش تحصیلی آسان‌تر: با حق ثبت اختراع، پذیرش برای ادامه تحصیل در داخل یا خارج از کشور به سهولت انجام می‌شود.

9 .استخدام در شرکت‌های بین‌المللی: ثبت اختراع، امتیاز بزرگی برای استخدام در شرکت‌های بین‌المللی و سازمان‌ها محسوب می‌شود.

10. دریافت وام‌های کلان: با ثبت حق پتنت، مخترع می‌تواند وام‌های کلانی دریافت کند و از منابع مالی با نرخ معقولی بهره‌مند شود.

11. عضویت در انجمن دانشجویان استعدادهای درخشان: مخترع می‌تواند در انجمن دانشجویان استعدادهای درخشان عضویت پیدا کند و از تسهیلات مقرر شده بهره‌مند شود.

مواردی که به عنوان اختراع ثبت نخواهند شد

طبق قوانینی که توسط سازمان جهانی ثبت اختراعات تصویب شده است، موارد زیر به عنوان اختراع قابل ثبت نمی‌باشند:

1. نظریه‌های علمی و روش‌های ریاضی: تمامی نظریه‌های علمی و روش‌های ریاضی.

2. طرح‌ها و نقشه‌های بازی فکری: طرح، نقشه و روش‌های نوین بازی فکری و فعالیت‌های ذهنی.

3. آثار هنری و ادبی: آثار هنری، ادبی، زیبایی‌شناسی و نمایشی.

4. شیوه‌های جدید ارائه خروجی برنامه‌های رایانه‌ای: شیوه‌ای جدید از ارائه‌ی خروجی یک برنامه‌ی رایانه‌ای.

5. روش‌های تشخیص و درمان بیماری‌ها: روش‌های تشخیص و یا درمان انواع بیماری‌های انسانی و حیوانی.

6. کشف گونه‌های گیاهی یا جانوری: پیدا کردن انواع گونه‌های گیاهی یا جانوری.

7. اکتشافات و راه‌حل‌های مخالف نظام عمومی و اخلاقی: انواع اکتشافات و راه‌حل‌هایی که مخالف نظام عمومی و اخلاقی هستند.

این موارد، به دلیل ماهیت خاص خود، به عنوان اختراع غیر قابل ثبت تلقی می‌شوند.

فرآیند ثبت اختراع در ایران

.1 آماده‌سازی مدارک و مستندات
قبل از هر چیز، باید مدارک و مستندات لازم برای ثبت اختراع را آماده کنید:

فرم درخواست ثبت اختراع: این فرم شامل اطلاعاتی نظیر عنوان اختراع، نام و مشخصات متقاضی و مخترع، و آدرس‌های تماس است.

توضیحات فنی اختراع: شرح کاملی از اختراع به همراه نقشه‌ها، نمودارها و تصاویر مرتبط که نحوه کارکرد اختراع را توضیح می‌دهد.

ادعانامه: این سند شامل ادعاهای اختراع است که بخش‌های جدید و نوآورانه اختراع را مشخص می‌کند.

خلاصه اختراع: خلاصه‌ای از اختراع که شامل نکات اصلی و کاربردی آن است.

مدارک هویتی: شامل کپی شناسنامه، کارت ملی و مدارک شناسایی متقاضی و مخترع.

.2ارائه درخواست به اداره ثبت اختراعات

پس از آماده‌سازی مدارک، باید درخواست خود را به اداره ثبت اختراعات تسلیم کنید. این فرآیند شامل مراحل زیر است:

ثبت درخواست به صورت الکترونیکی: از طریق سامانه اداره ثبت اختراعات، درخواست و مدارک خود را بارگذاری کنید.

پرداخت هزینه‌ها: هزینه‌های مربوط به ثبت اختراع شامل هزینه ثبت اولیه و هزینه بررسی درخواست است که باید پرداخت شود.

.3بررسی اولیه توسط اداره ثبت اختراعات

پس از ثبت درخواست، اداره ثبت اختراعات شروع به بررسی اولیه مدارک می‌کند:

بررسی شکلی: این مرحله شامل بررسی صحت و کامل بودن مدارک ارائه شده است.

بررسی محتوایی: در این مرحله، کارشناسان اداره ثبت اختراعات به بررسی محتوای فنی و علمی اختراع می‌پردازند تا نوآوری و قابلیت صنعتی آن را ارزیابی کنند.

.4 اعلام نتایج بررسی

نتایج بررسی‌ها به متقاضی اعلام می‌شود:

پذیرش اختراع: در صورت تایید مدارک و مستندات، اختراع به ثبت می‌رسد و گواهی ثبت اختراع صادر می‌شود.

درخواست اصلاحات: در صورتی که مدارک یا توضیحات نیاز به اصلاح یا تکمیل داشته باشند، این موضوع به متقاضی اعلام می‌شود و وی باید تغییرات لازم را اعمال کند.

رد اختراع: در صورتی که اختراع به دلیل عدم رعایت شرایط قانونی قابل ثبت نباشد، دلایل رد به متقاضی اعلام می‌شود.

.5 ثبت نهایی اختراع
پس از تایید نهایی، اختراع به ثبت می‌رسد:

انتشار آگهی ثبت اختراع: آگهی ثبت اختراع در روزنامه رسمی کشور منتشر می‌شود.

صدور گواهی ثبت اختراع: گواهی ثبت اختراع به نام متقاضی صادر و تحویل می‌شود.

.6 پرداخت هزینه‌های سالیانه

برای حفظ اعتبار گواهی ثبت اختراع، متقاضی باید هزینه‌های سالیانه ثبت اختراع را پرداخت کند. این هزینه‌ها باید به طور منظم پرداخت شوند تا اعتبار گواهی حفظ شود.

.7 حقوق و تعهدات پس از ثبت اختراع

پس از ثبت اختراع، صاحب اختراع از حقوق زیر برخوردار است:
حق انحصاری بهره‌برداری: صاحب اختراع می‌تواند به طور انحصاری از اختراع خود بهره‌برداری کند، آن را تولید کند و به فروش برساند.
حق انتقال: صاحب اختراع می‌تواند حق بهره‌برداری از اختراع را به دیگران انتقال دهد یا به صورت مجوزی (لیسانس) واگذار کند.

.8 حفاظت قانونی

اختراع ثبت شده تحت حفاظت قانونی قرار دارد و هرگونه نقض حقوق اختراع توسط دیگران، قابل پیگیری حقوقی است.

این مراحل کلی فرآیند ثبت اختراع در ایران است. برای اطلاعات دقیق‌تر و جزئی‌تر، می‌توانید به سایت سازمان ثبت اسناد و املاک کشور مراجعه کنید یا از مشاوران و وکلای متخصص در این زمینه کمک بگیرید.

فرآیند ثبت اختراع در خارج از کشور

ثبت اختراع در خارج از کشور شامل چندین مرحله و روش مختلف است که بستگی به کشور یا کشورهای مورد نظر دارد. در ادامه به طور جامع فرآیندهای ثبت اختراع بین‌المللی و در برخی از کشورها را توضیح می‌دهم:

1. سیستم‌های بین‌المللی ثبت اختراع

سیستم PCT (Patent Cooperation Treaty) سیستم PCT به متقاضیان امکان می‌دهد با یک درخواست واحد، حمایت از اختراع خود را در چندین کشور به دست آورند. این سیستم تحت نظارت سازمان جهانی مالکیت معنوی (WIPO) عمل می‌کند.

ثبت درخواست بین‌المللی: متقاضی یک درخواست بین‌المللی واحد را به زبان مورد نظر به WIPO یا اداره ثبت اختراعات ملی کشور خود ارسال می‌کند.
جستجوی بین‌المللی : WIPO یک گزارش جستجوی بین‌المللی تهیه می‌کند که شامل نتایج جستجو برای اختراعات مشابه و نظرات اولیه در مورد قابلیت ثبت اختراع است.

انتشار بین‌المللی: پس از ۱۸ ماه از تاریخ اولویت، درخواست بین‌المللی منتشر می‌شود.

مرحله ملی: پس از ۳۰ ماه، متقاضی باید درخواست خود را به ادارات ثبت اختراعات کشورهای مورد نظر ارسال کند و فرآیندهای ثبت ملی را طی کند.

سیستم EPO (European Patent Office) سیستم EPO به متقاضیان امکان می‌دهد با یک درخواست واحد، حمایت از اختراع خود را در چندین کشور اروپایی به دست آورند.

ثبت درخواست اروپایی: متقاضی یک درخواست واحد به EPO ارسال می‌کند.

بررسی و جستجو: EPO درخواست را بررسی و یک گزارش جستجو تهیه می‌کند.

انتشار: درخواست پس از ۱۸ ماه از تاریخ اولویت منتشر می‌شود.

بررسی فنی: EPO بررسی فنی دقیق انجام می‌دهد و در صورت تایید، گواهی ثبت اختراع اروپایی صادر می‌شود.

مرحله ملی: متقاضی باید گواهی ثبت اختراع را در کشورهای مورد نظر اعتبارسنجی کند.

فرآیند ثبت اختراع در سایر کشورها

ایالات متحده آمریکا
ثبت درخواست: متقاضی درخواست خود را به اداره ثبت اختراعات و علائم تجاری ایالات متحده (USPTO) ارسال می‌کند.
بررسی و جستجو: USPTO درخواست را بررسی و یک گزارش جستجو تهیه می‌کند.

اعلان و پاسخ: در صورت وجود اشکالات یا نیاز به اطلاعات بیشتر، USPTO به متقاضی اعلام می‌کند و متقاضی باید پاسخ دهد.

صدور گواهی: در صورت تایید نهایی، گواهی ثبت اختراع صادر می‌شود.

ژاپن

ثبت درخواست: متقاضی درخواست خود را به اداره ثبت اختراعات ژاپن (JPO) ارسال می‌کند.

بررسی و جستجو: JPO درخواست را بررسی و یک گزارش جستجو تهیه می‌کند.

اعلان و پاسخ: در صورت وجود اشکالات یا نیاز به اطلاعات بیشتر، JPO به متقاضی اعلام می‌کند و متقاضی باید پاسخ دهد.

صدور گواهی: در صورت تایید نهایی، گواهی ثبت اختراع صادر می‌شود.

چین

ثبت درخواست: متقاضی درخواست خود را به اداره ثبت اختراعات چین (CNIPA) ارسال می‌کند.

بررسی و جستجو: CNIPA درخواست را بررسی و یک گزارش جستجو تهیه می‌کند.

اعلان و پاسخ: در صورت وجود اشکالات یا نیاز به اطلاعات بیشتر، CNIPA به متقاضی اعلام می‌کند و متقاضی باید پاسخ دهد.

صدور گواهی: در صورت تایید نهایی، گواهی ثبت اختراع صادر می‌شود.

نکات مهم در ثبت اختراع بین‌المللی

اولویت زمانی: بر اساس کنوانسیون پاریس، متقاضی می‌تواند با ثبت یک درخواست در یک کشور عضو، از تاریخ ثبت آن درخواست برای ثبت در دیگر کشورهای عضو به عنوان تاریخ اولویت استفاده کند (تا ۱۲ ماه)

هزینه‌ها: ثبت اختراع در خارج از کشور معمولاً هزینه‌های بالاتری نسبت به ثبت داخلی دارد که شامل هزینه‌های ثبت، ترجمه، وکیل و... است.

مشاوره حقوقی: استفاده از خدمات وکلای متخصص در زمینه ثبت اختراع بین‌المللی می‌تواند به تسهیل فرآیند و اطمینان از صحت مراحل کمک کند.

این توضیحات به شما کمک می‌کند تا با فرآیندهای ثبت اختراع در خارج از کشور آشنا شوید. برای اطلاعات دقیق‌تر و جزئی‌تر، می‌توانید به وب‌سایت‌های مربوط به سازمان‌های ثبت اختراعات ملی و بین‌المللی مراجعه کنید.

هزینه ثبت اختراع در ایران

1. هزینه‌های ثبت اولیه:

- هزینه ثبت اظهارنامه: حدود 50,000 تا 100,000 تومان

- هزینه انتشار آگهی در روزنامه رسمی: حدود 200,000 تا 300,000 تومان

- هزینه بررسی کارشناسی: بسته به پیچیدگی اختراع، ممکن است متفاوت باشد و حدود 300,000 تا 500,000 تومان باشد.

2. هزینه‌های سالیانه:

- برای حفظ اعتبار گواهی ثبت اختراع، باید هر ساله هزینه‌های تمدید پرداخت شود. این هزینه‌ها معمولاً از سال اول تا سال بیستم به تدریج افزایش می‌یابد و می‌تواند بین 100,000 تا 500,000 تومان در هر سال باشد.

هزینه ثبت اختراع در خارج از کشور

هزینه‌های ثبت اختراع در خارج از کشور به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله کشور مورد نظر، نوع ثبت (ملی یا بین‌المللی) و هزینه‌های وکالت. در اینجا برخی از هزینه‌های کلی را برای چند سیستم و کشور مختلف توضیح می‌دهم:

سیستم PCT (Patent Cooperation Treaty)

- هزینه ثبت درخواست PCT: حدود 3,000 تا 4,000 دلار (شامل هزینه‌های جستجو و بررسی بین‌المللی)

- هزینه‌های ورود به مرحله ملی: بسته به کشور مورد نظر، این هزینه‌ها می‌تواند بسیار متفاوت باشد (مثلاً در آمریکا حدود 2,000 تا 4,000 دلار، در اروپا حدود 4,000 تا 6,000 یورو)

سیستم EPO (European Patent Office)

- هزینه ثبت درخواست اروپایی: حدود 5,000 تا 7,000 یورو (شامل هزینه‌های جستجو، بررسی و انتشار)

- هزینه‌های اعتبارسنجی ملی: بسته به تعداد کشورهای عضو که در آنها اعتبارسنجی انجام می‌شود، می‌تواند متفاوت باشد و به ازای هر کشور حدود 1,000 تا 2,000 یورو اضافه می‌شود.

ایالات متحده آمریکا (USPTO)

- هزینه ثبت درخواست: حدود 1,500 تا 3,000 دلار.

- هزینه بررسی و صدور گواهی: حدود 1,000 تا 2,000 دلار.

- هزینه‌های تمدید و نگهداری سالیانه: بسته به زمان، این هزینه‌ها افزایش می‌یابد (مثلاً هزینه‌های تمدید پس از 3.5، 7.5 و 11.5 سال به ترتیب حدود 1,600، 3,600 و 7,400 دلار)

ژاپن (JPO)

- هزینه ثبت درخواست: حدود 3,000 تا 5,000 دلار.

- هزینه بررسی و صدور گواهی: حدود 1,500 تا 2,500 دلار.

- هزینه‌های تمدید و نگهداری سالیانه: بسته به زمان، این هزینه‌ها افزایش می‌یابد (مثلاً هزینه‌های تمدید برای 3 تا 20 سال حدود 500 تا 2,000 دلار در هر سال).

نکات مهم در محاسبه هزینه ثبت اختراع

- هزینه‌های وکالت: استفاده از وکیل متخصص در ثبت اختراع معمولاً هزینه‌های جداگانه‌ای دارد که بسته به کشور و نوع خدمات ارائه شده، می‌تواند متفاوت باشد.

- هزینه‌های ترجمه: در صورتی که مدارک و مستندات به زبان کشور مقصد ترجمه شود، این هزینه‌ها نیز باید مد نظر قرار گیرد.

- هزینه‌های احتمالی دیگر: ممکن است هزینه‌های اضافی مانند هزینه‌های اعتراض، دادخواهی، و نظایر آن وجود داشته باشد.

به طور کلی، هزینه ثبت اختراع در خارج از کشور به مراتب بیشتر از هزینه‌های ثبت اختراع در ایران است و توصیه می‌شود قبل از اقدام، به دقت هزینه‌ها و نیازهای خود را بررسی کنید و با یک وکیل متخصص مشورت کنید.

فهرست منابع برای استعلام ثبت اختراع

همان‌طور که تاکنون متوجه شده‌اید، ثبت اختراع نیازمند شرایط خاصی است و هر اختراعی، چه در ایران و چه در خارج از کشور، قابل ثبت نیست. اگر اختراع خود را ثبت کرده‌اید و می‌خواهید استعلام بگیرید، می‌توانید به چهار منبع زیر مراجعه کنید:

برای استعلام قانونی ثبت اختراع، می‌توانید به وب‌سایت http://www.rrk.ir/ مراجعه کنید.

روش دوم برای استعلام ثبت اختراع، مراجعه به سامانه اینترنتی https://ssaa.ir/ است. پس از ورود به این سایت، می‌توانید از بخش بانک اختراعات اختراع خود را استعلام کنید.

روش سوم از طریق سایت اداره کل مالکیت صنعتی ایران انجام می‌شود. آدرس اینترنتی آن https://ipm.ssaa.ir/_Search/Invention.aspx است.

علاوه بر این روش‌ها، می‌توانید از شرکت‌های معتبر در ایران برای ثبت اختراع اقدام کرده و از طریق آن‌ها اختراعات ثبت شده خود را استعلام کنید.

سخن پایانی برای ثبت اختراع

اگر شما هم از اختراع خود برای رسیدن به موفقیت و توسعه کسب‌وکار خود استفاده می‌کنید، ثبت آن امری حیاتی است. الوسازمان با تیم متخصص و تجربه، آماده به ارائه خدمات حرفه‌ای ثبت اختراع برای شماست. با استفاده از امکانات پیشرفته و سرویس‌های جامع الوسازمان، می‌توانید اطمینان داشته باشید که اختراعات خود را به نحو اصولی و موثر ثبت و مدیریت کنید. با ما همراه باشید تا هر قدم از این مسیر مهم را بهترین شکل طی کنید و به دنیایی از امکانات و قابلیت‌ها دست پیدا کنید.